Γονάρθρωσηείναι μια παραμορφωτική οστεοαρθρίτιδα της άρθρωσης του γόνατος. Συνοδεύεται από βλάβη στον υαλώδη χόνδρο των αρθρικών επιφανειών της κνήμης και του μηριαίου οστού και είναι χρόνια προοδευτική. Τα κλινικά συμπτώματα περιλαμβάνουν πόνο που επιδεινώνεται με την κίνηση, περιορισμό της κίνησης και αρθρίτιδα (συσσώρευση υγρού) στην άρθρωση. Σε μεταγενέστερα στάδια, η στήριξη του ποδιού είναι εξασθενημένη και υπάρχει έντονο περιορισμό της κίνησης. Η παθολογία διαγιγνώσκεται με βάση το ιστορικό, τις καταγγελίες, τη φυσική εξέταση και την ακτινογραφία της άρθρωσης. Η θεραπεία είναι συντηρητική: φαρμακευτική θεραπεία, φυσιοθεραπεία, θεραπεία άσκησης. Εάν υπάρχει σημαντική καταστροφή της άρθρωσης, ενδείκνυται η ενδοπροσθετική.
Γενικές πληροφορίες
Η γονάρθρωση (από το λατινικό articulatio genus – άρθρωση γόνατος) ή παραμορφωτική αρθροπάθεια της άρθρωσης του γόνατος είναι μια προοδευτική εκφυλιστική-δυστροφική βλάβη του ενδοαρθρικού χόνδρου μη φλεγμονώδους φύσης. Η γονάρθρωση είναι η πιο συχνή οστεοαρθρίτιδα. Οι μεσήλικες και οι ηλικιωμένοι προσβάλλονται κυρίως, οι γυναίκες προσβάλλονται συχνότερα. Γονάρθρωση μπορεί να εμφανιστεί σε νεαρή ηλικία μετά από τραυματισμούς ή συνεχές έντονο στρες (π. χ. σε επαγγελματικά αθλήματα). Η πρόληψη παίζει τον σημαντικότερο ρόλο στην πρόληψη της εμφάνισης και της ανάπτυξης γονάρθρωσης.
Σε αντίθεση με τη δημοφιλή πεποίθηση, η αιτία της ανάπτυξης της νόσου δεν έγκειται στην εναπόθεση αλάτων, αλλά στον υποσιτισμό και τις αλλαγές στη δομή του ενδοαρθρικού χόνδρου. Στη γονάρθρωση, εστίες εναπόθεσης άλατος ασβεστίου μπορεί να εμφανιστούν στο σημείο εισαγωγής του τένοντα και στη συνδεσμική συσκευή, αλλά αυτές είναι δευτερεύουσες και δεν προκαλούν επώδυνα συμπτώματα.
Αιτίες γονάρθρωσης
Στις περισσότερες περιπτώσεις, είναι αδύνατο να εντοπιστεί ένας μόνο λόγος για την ανάπτυξη της παθολογίας. Κατά κανόνα, η εμφάνιση γονάρθρωσης προκαλείται από έναν συνδυασμό πολλών παραγόντων, όπως:
- Τραυματισμοί. Περίπου το 20-30% των περιπτώσεων γονάρθρωσης σχετίζονται με προηγούμενους τραυματισμούς: κατάγματα κνήμης (ιδιαίτερα ενδαρθρικά), τραυματισμούς μηνίσκου, ρήξεις ή ρήξεις συνδέσμων. Συνήθως, η γονάρθρωση εμφανίζεται 3-5 χρόνια μετά από έναν τραυματικό τραυματισμό, αν και είναι δυνατή η πρώιμη ανάπτυξη της νόσου - 2-3 μήνες μετά τον τραυματισμό.
- Φυσική κίνηση. Η εκδήλωση της γονάρθρωσης συχνά συνοδεύεται από υπερβολική πίεση στην άρθρωση. Η ηλικία μετά τα 40 χρόνια είναι μια περίοδος που πολλοί άνθρωποι κατανοούν ότι η τακτική σωματική δραστηριότητα είναι απαραίτητη για να διατηρείται το σώμα σε καλή κατάσταση. Στην αρχή της προπόνησης, δεν λαμβάνουν υπόψη τις αλλαγές που σχετίζονται με την ηλικία και ασκούν περιττή πίεση στις αρθρώσεις, γεγονός που οδηγεί στην ταχεία ανάπτυξη εκφυλιστικών αλλαγών και στην εμφάνιση συμπτωμάτων γονάρθρωσης. Το τρέξιμο και οι εντατικές, γρήγορες καταλήψεις είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες για τις αρθρώσεις των γονάτων.
- Υπέρβαρος. Με το υπερβολικό σωματικό βάρος, η πίεση στις αρθρώσεις αυξάνεται και τόσο τα μικροτραύματα όσο και οι σοβαρές βλάβες (ρήξεις μηνίσκου ή ρήξεις συνδέσμων) εμφανίζονται πιο συχνά. Η γονάρθρωση είναι ιδιαίτερα δύσκολη σε παχύσαρκους ασθενείς με σοβαρούς κιρσούς.
Ο κίνδυνος γονάρθρωσης αυξάνεται επίσης μετά από προηγούμενη αρθρίτιδα (ψωριασική αρθρίτιδα, αντιδραστική αρθρίτιδα, ρευματοειδής αρθρίτιδα, ουρική αρθρίτιδα ή αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα). Παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη γονάρθρωσης περιλαμβάνουν γενετική αδυναμία του συνδέσμου συστήματος, μεταβολικές διαταραχές και διαταραχές νεύρωσης σε ορισμένες νευρολογικές παθήσεις, τραυματικές βλάβες του εγκεφάλου και κακώσεις της σπονδυλικής στήλης.
Παθογένεση
Η άρθρωση του γόνατος σχηματίζεται από τις αρθρικές επιφάνειες δύο οστών: του μηριαίου οστού και της κνήμης. Στο μπροστινό μέρος της άρθρωσης βρίσκεται η επιγονατίδα, η οποία ολισθαίνει κατά μήκος της κοιλότητας μεταξύ των κονδύλων του μηριαίου οστού καθώς κινείται. Η περόνη δεν εμπλέκεται στο σχηματισμό της άρθρωσης του γόνατος. Το πάνω μέρος του βρίσκεται στο πλάι και ακριβώς κάτω από την άρθρωση του γόνατος και συνδέεται με την κνήμη μέσω μιας χαμηλής κινητής άρθρωσης.
Οι αρθρικές επιφάνειες της κνήμης και του μηριαίου οστού, καθώς και η οπίσθια επιφάνεια της επιγονατίδας, καλύπτονται με λείο, πολύ δυνατό και ελαστικό, πυκνά ελαστικό υαλώδη χόνδρο πάχους 5-6 mm. Ο χόνδρος μειώνει τις δυνάμεις τριβής κατά τις κινήσεις και αναλαμβάνει μια λειτουργία απορρόφησης κραδασμών όταν υποβάλλεται σε φορτία κραδασμών.
Στο πρώτο στάδιο της γονάρθρωσης διαταράσσεται η ροή του αίματος στα μικρά ενδοοστικά αγγεία που τροφοδοτούν τον υαλώδη χόνδρο. Η επιφάνεια του χόνδρου ξηραίνεται και σταδιακά χάνει την ομαλότητά της. Στην επιφάνειά του εμφανίζονται ρωγμές. Αντί να γλιστράει ομαλά και ανεμπόδιστα, ο χόνδρος «κολλάει» ο ένας στον άλλον. Ως αποτέλεσμα συνεχούς μικροτραυματισμού, ο ιστός του χόνδρου γίνεται πιο λεπτός και χάνει τις ιδιότητες απορρόφησης κραδασμών.
Στο δεύτερο στάδιο της γονάρθρωσης εμφανίζονται αντισταθμιστικές αλλαγές στις οστικές δομές. Η πλατφόρμα της άρθρωσης είναι πεπλατυσμένη και επομένως προσαρμόζεται σε αυξημένα φορτία. Η υποχόνδρια ζώνη (το τμήμα του οστού που βρίσκεται αμέσως κάτω από τον χόνδρο) πυκνώνει. Στις άκρες των αρθρικών επιφανειών εμφανίζονται οστικές αναπτύξεις - οστεόφυτα, που μοιάζουν με αγκάθια στην εμφάνισή τους στην ακτινογραφία.
Στην περίπτωση της γονάρθρωσης υπάρχει επίσης εκφύλιση του βλεννογόνου της άρθρωσης και της αρθρικής κάψας και εμφανίζεται «ζάρες». Η φύση του αρθρικού υγρού αλλάζει - γίνεται πιο παχύρρευστο, αυξάνεται το ιξώδες του, που οδηγεί σε επιδείνωση της λιπαντικής και θρεπτικής του Λόγω της έλλειψης θρεπτικών συστατικών, η αποικοδόμηση του χόνδρου επιταχύνεται. Ο χόνδρος γίνεται ακόμη πιο λεπτός και σε ορισμένα σημεία εξαφανίζεται εντελώς. Μετά την εξαφάνιση του χόνδρου, η τριβή μεταξύ των επιφανειών των αρθρώσεων αυξάνεται απότομα και οι εκφυλιστικές αλλαγές προχωρούν γρήγορα.
Στο τρίτο στάδιο της γονάρθρωσης, τα οστά παραμορφώνονται σημαντικά και φαίνεται να πιέζονται το ένα μέσα στο άλλο, γεγονός που περιορίζει σημαντικά την κίνηση στην άρθρωση. Ο ιστός χόνδρου πρακτικά απουσιάζει.
ταξινόμηση
Λαμβάνοντας υπόψη την παθογένεια στην τραυματολογία και την ορθοπεδική, διακρίνονται δύο τύποι γονάρθρωσης: η πρωτοπαθής (ιδιοπαθής) και η δευτεροπαθής γονάρθρωση. Η πρωτοπαθής γονάρθρωση εμφανίζεται σε ηλικιωμένους ασθενείς χωρίς προηγούμενο τραύμα και είναι συνήθως αμφοτερόπλευρη. Η δευτερογενής γονάρθρωση εμφανίζεται σε φόντο παθολογικών αλλαγών (ασθένειες, αναπτυξιακές διαταραχές) ή τραυματισμούς στην άρθρωση του γόνατος. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, συνήθως μονόπλευρη.
Λαμβάνοντας υπόψη τη σοβαρότητα των παθολογικών αλλαγών, διακρίνονται τρία στάδια γονάρθρωσης:
- Πρώτο στάδιο– πρώτες εκδηλώσεις γονάρθρωσης. Χαρακτηρίζεται από περιοδικό θαμπό πόνο, συνήθως μετά από σημαντική πίεση στην άρθρωση. Μπορεί να υπάρχει ελαφρύ πρήξιμο της άρθρωσης, το οποίο θα υποχωρήσει από μόνο του. Δεν υπάρχει παραμόρφωση.
- Δεύτερος όροφος– Αύξηση συμπτωμάτων γονάρθρωσης. Ο πόνος γίνεται μεγαλύτερος και πιο έντονος. Συχνά μπορεί να ακουστεί ένας θόρυβος τσακίσματος. Υπάρχει ένας ελαφρύς έως μέτριος περιορισμός της κίνησης και ελαφρά παραμόρφωση της άρθρωσης.
- Τρίτη ενότητα– Οι κλινικές εκδηλώσεις της γονάρθρωσης φτάνουν στο μέγιστο. Ο πόνος είναι σχεδόν σταθερός και το βάδισμα είναι εξασθενημένο. Υπάρχει σημαντικός περιορισμός στην κινητικότητα και αισθητή παραμόρφωση της άρθρωσης.
Συμπτώματα γονάρθρωσης
Η ασθένεια αρχίζει σταδιακά, σταδιακά. Στο πρώτο στάδιο της γονάρθρωσης, οι ασθενείς νιώθουν ελαφρύ πόνο όταν κινούνται, ειδικά όταν ανεβαίνουν σκάλες. Ενδέχεται να υπάρχει αίσθημα δυσκαμψίας της άρθρωσης και «ένταση» στην ιγνυακή περιοχή Χαρακτηριστικό σύμπτωμα της γονάρθρωσης είναι ο «αρχικός πόνος» - επώδυνες αισθήσεις που εμφανίζονται κατά τα πρώτα βήματα μετά την σήκωση από καθιστή θέση. Όταν ένας ασθενής με γονάρθρωση «παρεκκλίνει», ο πόνος μειώνεται ή εξαφανίζεται και μετά από σημαντικό στρες επανεμφανίζεται.
Το γόνατο δεν αλλάζει εξωτερικά. Μερικές φορές οι ασθενείς με γονάρθρωση παρατηρούν ελαφρύ πρήξιμο της πληγείσας περιοχής. Σε ορισμένες περιπτώσεις, στο πρώτο στάδιο της γονάρθρωσης, συσσωρεύεται υγρό στην άρθρωση - αναπτύσσεται αρθρίτιδα, η οποία χαρακτηρίζεται από αύξηση του όγκου της άρθρωσης (γίνεται πρήξιμο, σφαιρικό), αίσθημα βάρους και περιορισμό της κίνησης.
Στο δεύτερο στάδιο της γονάρθρωσης, ο πόνος γίνεται πιο έντονος, εμφανίζεται ακόμα και με ελαφριά προσπάθεια και αυξάνεται με έντονο ή μεγάλο περπάτημα. Κατά κανόνα, ο πόνος εντοπίζεται κατά μήκος της πρόσθιας εσωτερικής επιφάνειας της άρθρωσης. Μετά από μια μεγάλη περίοδο ανάπαυσης, οι οδυνηρές αισθήσεις συνήθως εξαφανίζονται και επανεμφανίζονται με την κίνηση.
Καθώς η γονάρθρωση προχωρά, η κινητικότητα της άρθρωσης σταδιακά μειώνεται και εμφανίζεται πόνος με μαχαίρι όταν προσπαθείτε να λυγίσετε το πόδι όσο το δυνατόν περισσότερο. Ενδέχεται να ακούγεται δυνατός ήχος τσακίσματος κατά την κίνηση. Η διαμόρφωση της άρθρωσης αλλάζει σαν να επεκτείνεται. Η αρθρίτιδα εμφανίζεται συχνότερα από ό, τι στο πρώτο στάδιο της γονάρθρωσης και χαρακτηρίζεται από πιο επίμονη πορεία και τη συσσώρευση περισσότερων υγρών.
Στο τρίτο στάδιο της γονάρθρωσης, ο πόνος γίνεται σχεδόν σταθερός και ενοχλεί τους ασθενείς όχι μόνο κατά το περπάτημα, αλλά και σε κατάσταση ηρεμίας. Το βράδυ, οι ασθενείς περνούν πολύ χρόνο προσπαθώντας να βρουν μια άνετη θέση ύπνου. Ο πόνος εμφανίζεται συχνά τη νύχτα.
Η κάμψη της άρθρωσης περιορίζεται σημαντικά. Σε ορισμένες περιπτώσεις περιορίζεται όχι μόνο η κάμψη αλλά και η έκταση, γι' αυτό ο ασθενής με γονάρθρωση δεν μπορεί να επεκτείνει πλήρως το πόδι. Η άρθρωση είναι διευρυμένη και παραμορφωμένη. Μερικοί ασθενείς εμφανίζουν παραμόρφωση βλαισού ή βλαισού - τα πόδια αποκτούν σχήμα Χ ή Ο. Λόγω περιορισμένων κινήσεων και παραμόρφωσης των ποδιών, το βάδισμα γίνεται ασταθές και κουνιέται. Σε σοβαρές περιπτώσεις, οι ασθενείς με γονάρθρο μπορούν να κινηθούν μόνο με τη βοήθεια μπαστούνι ή πατερίτσες.
διάγνωση
Η διάγνωση της γονάρθρωσης γίνεται με βάση τα παράπονα του ασθενούς, τα δεδομένα αντικειμενικής εξέτασης και την ακτινογραφία. Κατά την εξέταση ενός ασθενούς στο πρώτο στάδιο της γονάρθρωσης, οι εξωτερικές αλλαγές συνήθως δεν είναι αισθητές. Στο δεύτερο και τρίτο στάδιο της γονάρθρωσης σημειώνεται τραχύτητα του περιγράμματος των οστών, παραμόρφωση της άρθρωσης, περιορισμός της κίνησης και καμπυλότητα του άξονα του άκρου. Όταν η επιγονατίδα κινείται εγκάρσια, ακούγεται ένας ήχος τσακίσματος. Η ψηλάφηση αποκαλύπτει μια επώδυνη περιοχή εντός της επιγονατίδας, στο επίπεδο του αρθρικού χώρου και πάνω και κάτω από αυτήν.
Με την αρθρίτιδα, ο όγκος της άρθρωσης αυξάνεται, τα περιγράμματα της εξομαλύνονται. Σημειώνεται μια διόγκωση κατά μήκος των προσθιοπλάγιων επιφανειών της άρθρωσης και πάνω από την επιγονατίδα. Η διακύμανση ανιχνεύεται κατά τη σάρωση.
Η ακτινογραφία της άρθρωσης του γόνατος είναι μια κλασική τεχνική που σας επιτρέπει να διευκρινίσετε τη διάγνωση, να προσδιορίσετε τη σοβαρότητα των παθολογικών αλλαγών στη γονάρθρωση και να παρακολουθήσετε τη δυναμική της διαδικασίας λαμβάνοντας επαναλαμβανόμενες εικόνες μετά από λίγο. Λόγω της διαθεσιμότητάς του και του χαμηλού κόστους του, παραμένει η κύρια μέθοδος για τη διάγνωση της γονάρθρωσης σήμερα. Επιπλέον, αυτή η ερευνητική μέθοδος μας επιτρέπει να αποκλείσουμε άλλες παθολογικές διεργασίες (π. χ. όγκους) στην κνήμη και το μηριαίο οστό.
Στα αρχικά στάδια της γονάρθρωσης, οι αλλαγές μπορεί να απουσιάζουν στις ακτινογραφίες. Στη συνέχεια, σημειώνεται στένωση του αρθρικού χώρου και συμπύκνωση της υποχόνδριης ζώνης. Τα αρθρικά άκρα του μηριαίου οστού και ιδιαίτερα η κνήμη διαστέλλονται, οι άκρες των κονδύλων γίνονται μυτερές.
Κατά την εξέταση μιας εικόνας ακτίνων Χ, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι στους περισσότερους ηλικιωμένους παρατηρούνται περισσότερο ή λιγότερο έντονες αλλαγές χαρακτηριστικές της γονάρθρωσης και δεν συνοδεύονται πάντα από παθολογικά συμπτώματα. Η διάγνωση της γονάρθρωσης γίνεται μόνο όταν υπάρχει συνδυασμός ακτινολογικών και κλινικών σημείων της νόσου.
Επί του παρόντος, για τη διάγνωση της γονάρθρωσης, εκτός από την παραδοσιακή ακτινογραφία, χρησιμοποιούνται σύγχρονες τεχνικές, όπως η υπολογιστική τομογραφία της άρθρωσης του γόνατος, η οποία επιτρέπει τη λεπτομερή μελέτη των παθολογικών αλλαγών στις δομές των οστών και η μαγνητική τομογραφία της άρθρωσης του γόνατος, η οποία χρησιμοποιείται για την αναγνώριση αλλαγές στους μαλακούς ιστούς.
Θεραπεία της γονάρθρωσης
Συντηρητικές δραστηριότητες
Η θεραπεία πραγματοποιείται από τραυματολόγους και ορθοπεδικούς. Η θεραπεία για τη γονάρθρωση πρέπει να ξεκινήσει όσο το δυνατόν νωρίτερα. Κατά τη φάση της έξαρσης, ο ασθενής με γονάρθρωση συνιστάται να ξεκουράζεται για να ανακουφιστεί στο μέγιστο το φορτίο στην άρθρωση. Στον ασθενή συνταγογραφούνται θεραπευτικές ασκήσεις, μασάζ, φυσικοθεραπεία (UHF, ηλεκτροφόρηση με νοβοκαΐνη, φωνοφόρηση με υδροκορτιζόνη, διαδυναμικά ρεύματα, μαγνητική και λέιζερ θεραπεία) και λασποθεραπεία.
Η φαρμακευτική θεραπεία για τη γονάρθρωση περιλαμβάνει χονδροπροστατευτικά (φάρμακα που βελτιώνουν τις μεταβολικές διεργασίες στην άρθρωση) και φάρμακα που αντικαθιστούν το αρθρικό υγρό. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ενδοαρθρική χορήγηση στεροειδών ορμονών ενδείκνυται για γονάρθρωση. Ο ασθενής μπορεί στη συνέχεια να παραπεμφθεί για θεραπεία σε σανατόριο.
Σε έναν ασθενή με γονάρθρωση μπορεί να συνιστάται να περπατά με μπαστούνι για να ανακουφίσει την πίεση στην άρθρωση. Μερικές φορές χρησιμοποιούνται ειδικές ορθώσεις ή επί παραγγελία πάτοι. Προκειμένου να επιβραδυνθούν οι εκφυλιστικές διεργασίες στην άρθρωση στη γονάρθρωση, είναι πολύ σημαντικό να ακολουθείτε ορισμένους κανόνες: να παίζετε αθλήματα, να αποφεύγετε το περιττό άγχος στην άρθρωση, να επιλέγετε άνετα παπούτσια, να παρακολουθείτε το βάρος σας, να οργανώνετε σωστά την καθημερινότητά σας (εναλλασσόμενο φορτίο και ξεκούραση, απόδοση φέρνουν). ειδικές ασκήσεις).
χειρουργική επέμβαση
Με έντονες καταστροφικές αλλαγές (στο τρίτο στάδιο της γονάρθρωσης), η συντηρητική θεραπεία είναι αναποτελεσματική. Εάν υπάρχει έντονος πόνος, δυσλειτουργία της άρθρωσης και περιορισμένη ικανότητα εργασίας, ειδικά εάν ένας νεαρός ή μεσήλικας ασθενής πάσχει από γονάρθρωση, καταφεύγει σε επέμβαση (αντικατάσταση άρθρωσης γόνατος). Στη συνέχεια θα ληφθούν διορθωτικά μέτρα. Η περίοδος πλήρους αποκατάστασης μετά από χειρουργική επέμβαση αντικατάστασης άρθρωσης για γονάρθρωση είναι 3 έως 6 μήνες.